Giáo dục nhân cách cho trẻ - Vấn đề của mọi quốc gia

Hình thành nhân cách cho trẻ là nhiệm vụ rất quan trọng trong các cơ sở giáo dục mầm non và các bậc cha mẹ. Khoa học tâm lý đã khẳng định rằng khi hết tuổi mầm non, ở đứa trẻ đặt xong nền móng đầu tiên của nhân cách, sự phát triển về mặt đạo đức cho trẻ sau này đều mang rõ dấu ấn của thời ấu thơ. Vì thế, từ lứa tuổi này chúng ta phải chăm lo phát triển toàn diện cho trẻ, trên cơ sở đó mà từng bước hình thành nhân cách cho trẻ theo phương hướng, yêu cầu mà xã hội mới đặt ra.

Hiện tại, cần thiết phải tham khảo cách thức giáo dục nhân cách của các quốc gia có nền giáo dục hiện đại tiên tiến. Ví dụ, tại Hòa Kỳ, Bộ Giáo dục không áp đặt chương trình giáo dục phổ thông cho toàn liên bang, mà từng trường phổ thông chiếu theo định hướng của hội đồng giáo dục (cơ quan dân cử) của các tiểu bang và quận hạt trong mỗi tiểu bang để xây dựng chương trình của mình. Ở tiểu bang Maryland, hệ thống giáo dục phổ thông 12 năm cũng tương tự hệ thống của Việt Nam. Mặc dù chương trình học của các trường rất đa dạng, cả hệ thống cùng chú trọng giáo dục về 6 tính cách trụ cột.

Đó là: 1. Trustworthiness (giữ uy tín – đáng tin cậy), 2. Respect (kính trọng – lễ phép), 3. Responsibility (tinh thần trách nhiệm), 4.Fairness (ngay thẳng – lương thiện), 5. Caring (quan tâm – chu đáo) và 6. Citizenship (Phục vụ cộng đồng). Nền tảng của sáu trụ cột này được đặt trong chương trình tiểu học, qua các bài học về “tính cách tiêu biểu” (character traits, viết tắt là CT) trong bộ môn tìm hiểu xã hội (social study).

Các bài CT không có trong sách giáo khoa để dạy học theo kiểu đọc – chép như ở VN, mà giáo viên tự thiết kế bài học để học sinh học tập gắn liền với thực hành, tạo nên nhận thức biến thành hành động Ở các cấp trung học cơ sở (middle school) và trung học phổ thông (high school), sáu CT trụ cột không còn những bài học riêng mà sẽ được tăng cường và nâng cao bằng cách tích hợp trong các bộ môn tìm hiểu xã hội (chủ yếu là lịch sử) và văn học.

Cũng bằng cách tích hợp như vậy, học sinh được mở rộng thêm về các tính cách quan trọng khác như consideration (thận trọng), compassion (tình thương – lòng trắc ẩn), love (tình yêu – lòng yêu thương), gratitude (lòng biết ơn)… Tất cả các CT này được dạy học thông qua việc phân tích các sự kiện và nhân vật lịch sử của Hoa Kỳ và thế giới, các hệ thống tư tưởng – tôn giáo xưa và nay, các nhân vật văn học trong các tác phẩm nổi tiếng.

Giáo viên thường in và phát cho học sinh danh mục các CT cần phát triển để học sinh chiếu theo đó viết các bài nghị luận và các bài phản ánh (reflection), trong đó các em phải thể hiện được những CT của chính mình. Trước khi tốt nghiệp đại học, mọi sinh viên đều phải viết bản tóm tắt các CT của bản thân để nhà trường lưu trữ sử dụng.Tất cả tính cách tiêu biểu trên hợp thành chuẩn mực đạo đức (moral standards) của công dân Mỹ.

Như vậy, trong thế giới hiện đại, trước sự bùng nổ của khoa học kỹ thuật, của nền kinh tế toàn cầu, của những cuộc cách mạng công nghệ trong mọi lĩnh vực thì việc chú trọng giáo dục nhân cách học sinh nói riêng và công dân nói chung trong và thông qua lĩnh vực khoa học xã hội – nhân văn càng trở thành một vấn đề bức thiết. Con người cần nhận diện sâu sắc hơn về tính người của mỗi cá thể và gìn giữ, kiến tạo những giá trị NGƯỜI sao cho nó không trở nên vô nghĩa, bé nhỏ, trống rỗng trước sự bùng nổ của các giá trị vật chất, sự mất cân bằng trong mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, sự khủng hoảng của dân tộc, quốc gia, cộng đồng trong một thế giới tưởng như đang bị san phẳng bởi văn minh công nghệ.

Giáo dục nhân cách trong thế giới công nghiệp hoá, hiện đại hoá khổng lồ và những cơn bão năng lượng, bão tài chính, bão thông tin…chính là nhiệm vụ quan trọng của nhà trường, xã hội nói chung và các môn khoa học xã hội – nhân văn nói riêng giúp cho mỗi học sinh – mỗi công dân tương lai. Trong quá trình dự phần vào cuộc lao động để duy trì và sáng tạo đời sống dù lớn lao hay bình dị, nhỏ bé chúng ta vẫn không đánh mất niềm tin và nhận chân được giá trị thực sự của mình, nhận thức được ý nghĩa của đời sống con người.

Dù tôi là một người phục vụ trong quán ăn, một tài xế xe buýt hay một nông dân trong trang trại, một bác sĩ trong bệnh viện…; dù tôi sống trong một ngôi nhà nhỏ hay một toà building khổng lồ; dù tôi là cư dân của thành phố triệu dân hay của một ngôi làng hẻo lánh…, bằng tất cả tâm hồn và trí tuệ của mình, tôi đã dự phần và đóng góp hết mình vào sự sáng tạo cuộc sống này và làm nên vẻ đẹp của thế giới muôn màu.

Theo PGS. TS. Nguyễn Thị Ngân Hoa

_______________________________

Jello - Khởi tạo hạnh phúc trẻ thơ!

Jello Academy là đơn vị tiên phong cung cấp đầy đủ học cụ triển khai phương pháp STEM + Arts chuẩn Hoa Kỳ dành riêng cho trường mầm non tại Việt Nam.

Website: jelloacademy.com

Liên hệ: 024 6666 6997

Trụ sở Hà Nội: Lô C3, khu đô thị mới Yên Hòa, Phường Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội

Chi nhánh HCM: Tòa nhà Winhome 793 Trần Xuân Soạn, Quận 7, Hồ Chí Minh